ChatGPT Prompt là gì? Hướng dẫn viết prompt hiệu quả từ A-Z

Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào để tận dụng tối đa sức mạnh của ChatGPT? Khám phá ngay cùng Di Động Mỹ các Prompt tăng khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề.

ChatGPT Prompt là gì? 

Prompt, trong bối cảnh của ChatGPT, đơn giản là một đoạn văn bản bạn cung cấp cho AI này để yêu cầu nó thực hiện một nhiệm vụ cụ thể. Nó giống như việc đưa ra một yêu cầu hoặc hướng dẫn, nhưng thay vì sử dụng ngôn ngữ lập trình phức tạp, bạn sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, giống như cách chúng ta giao tiếp hàng ngày. Ví dụ, một prompt có thể là: "Tóm tắt nội dung chính của bài báo này về biến đổi khí hậu trong 3 đoạn văn."

Để tạo ra một prompt hiệu quả, bạn cần lưu ý đến các thành phần chính, thường được gọi là ICOO: Instruction (hướng dẫn cụ thể bạn muốn AI thực hiện), Context (bối cảnh thông tin liên quan đến yêu cầu), Input Data (dữ liệu đầu vào cần xử lý, ví dụ: nội dung bài báo), và Output Format (định dạng kết quả bạn mong muốn, ví dụ: 3 đoạn văn). ICOO giúp bạn cấu trúc prompt một cách rõ ràng, giúp ChatGPT hiểu chính xác yêu cầu của bạn.

Mặc dù prompt có vẻ giống với một "câu lệnh" hay "hướng dẫn", nhưng nó linh hoạt hơn nhiều. Thay vì yêu cầu tuân thủ theo một cú pháp cố định, prompt cho phép bạn diễn đạt ý tưởng một cách tự nhiên, tận dụng khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên của ChatGPT. Điều này có nghĩa là bạn có thể sử dụng nhiều cách diễn đạt khác nhau để đạt được cùng một mục tiêu, miễn là bạn cung cấp đủ thông tin và hướng dẫn.

Tại sao Prompt lại quan trọng?

Prompt không chỉ là một câu hỏi, mà là chìa khóa để mở cánh cửa sức mạnh thực sự của ChatGPT.

• Ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng kết quả: Prompt là yếu tố quyết định chất lượng đầu ra của ChatGPT. Một prompt rõ ràng và chính xác sẽ mang lại kết quả hữu ích, trong khi một prompt mơ hồ có thể dẫn đến thông tin sai lệch hoặc không liên quan.
• Tiết kiệm thời gian và công sức: Viết prompt tốt ngay từ đầu giúp bạn tránh việc phải chỉnh sửa và thử lại nhiều lần. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giúp bạn làm việc hiệu quả hơn với ChatGPT.
• Khai thác tối đa tiềm năng của ChatGPT: Prompt hiệu quả cho phép bạn tận dụng triệt để khả năng của ChatGPT, từ sáng tạo nội dung đến giải quyết vấn đề phức tạp. Nó giúp bạn biến ChatGPT thành một công cụ mạnh mẽ phục vụ cho công việc và cuộc sống.

Các loại Prompt thường gặp:

ChatGPT có thể được sử dụng cho vô số mục đích khác nhau, và mỗi mục đích đòi hỏi một loại prompt riêng biệt. Dưới đây là một số loại prompt thường gặp nhất:

1. Prompt cho việc sáng tạo nội dung: Loại prompt này được sử dụng để yêu cầu ChatGPT tạo ra các loại nội dung khác nhau, chẳng hạn như viết bài viết blog, sáng tác thơ, viết kịch bản phim, hoặc thậm chí tạo ra câu chuyện ngắn. Ví dụ: "Viết một bài thơ về vẻ đẹp của mùa thu, sử dụng thể thơ lục bát."

2. Prompt cho việc tóm tắt và phân tích thông tin: Loại prompt này được sử dụng để yêu cầu ChatGPT tóm tắt các văn bản dài, chẳng hạn như báo cáo nghiên cứu, bài báo khoa học, hoặc thậm chí cả cuốn sách. Nó cũng có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu và tìm ra các xu hướng hoặc thông tin quan trọng. Ví dụ: "Tóm tắt báo cáo tài chính này trong 5 gạch đầu dòng, tập trung vào lợi nhuận và doanh thu."

3. Prompt cho việc dịch thuật: ChatGPT có thể được sử dụng để dịch văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác một cách nhanh chóng và hiệu quả. Loại prompt này đơn giản chỉ cần yêu cầu ChatGPT dịch một đoạn văn bản cụ thể sang ngôn ngữ mong muốn. Ví dụ: "Dịch câu này sang tiếng Pháp: 'Xin chào, rất vui được gặp bạn.'"

4. Prompt cho việc coding: ChatGPT có khả năng hỗ trợ lập trình viên bằng cách tạo ra code, sửa lỗi code, hoặc giải thích các đoạn code phức tạp. Loại prompt này thường bao gồm mô tả chi tiết về chức năng của code cần tạo hoặc yêu cầu giải thích về một đoạn code cụ thể. Ví dụ: "Viết một hàm Python để tính giai thừa của một số."

5. Prompt cho việc học tập: ChatGPT có thể là một công cụ học tập hữu ích, giúp bạn giải thích các khái niệm phức tạp, tạo bài tập thực hành, hoặc thậm chí kiểm tra kiến thức của bạn. Loại prompt này thường yêu cầu ChatGPT giải thích một khái niệm hoặc tạo ra một bài kiểm tra về một chủ đề cụ thể. Ví dụ: "Giải thích định lý Pythagoras một cách dễ hiểu cho học sinh lớp 7."

Hướng dẫn chi tiết cách viết Prompt hiệu quả 

Nguyên tắc chung:

Để khai thác tối đa sức mạnh của ChatGPT, việc nắm vững các nguyên tắc cơ bản để viết prompt hiệu quả là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những nguyên tắc chung bạn cần ghi nhớ:

1. Rõ ràng, cụ thể, chính xác (tránh mơ hồ): Một prompt mơ hồ sẽ dẫn đến kết quả không mong muốn. Hãy đảm bảo rằng bạn diễn đạt yêu cầu của mình một cách rõ ràng, cụ thể và chính xác nhất có thể. Thay vì nói "Viết về du lịch," hãy nói "Viết một bài viết 500 chữ về những địa điểm du lịch nổi tiếng ở Đà Nẵng, tập trung vào ẩm thực địa phương."

2. Cung cấp đầy đủ ngữ cảnh (context): ChatGPT cần hiểu ngữ cảnh của yêu cầu để đưa ra phản hồi phù hợp. Cung cấp đầy đủ thông tin liên quan, bao gồm mục đích của yêu cầu, đối tượng mục tiêu và bất kỳ ràng buộc nào khác. Ví dụ, nếu bạn muốn ChatGPT viết một bài đăng trên mạng xã hội, hãy cho nó biết nền tảng nào bạn muốn đăng (Facebook, Twitter, Instagram, v.v.) và đối tượng bạn muốn nhắm đến.

3. Sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, dễ hiểu: Mặc dù ChatGPT là một mô hình ngôn ngữ lớn, nhưng nó vẫn hoạt động tốt nhất khi bạn sử dụng ngôn ngữ tự nhiên và dễ hiểu. Tránh sử dụng các thuật ngữ chuyên môn hoặc cấu trúc câu phức tạp nếu không cần thiết. Hãy viết prompt một cách tự nhiên, giống như bạn đang nói chuyện với một người bạn.

4. Xác định rõ mục tiêu đầu ra: Bạn mong muốn ChatGPT tạo ra loại nội dung gì? Một bài viết, một đoạn code, một bản dịch hay một lời khuyên? Xác định rõ mục tiêu đầu ra sẽ giúp bạn viết prompt hiệu quả hơn và đạt được kết quả mong muốn. Ví dụ, nếu bạn muốn ChatGPT viết một bài đăng trên blog, hãy cho nó biết độ dài, phong cách viết và các từ khóa chính mà bạn muốn nó sử dụng.

Kỹ thuật nâng cao để viết Prompt hiệu quả

Khi đã nắm vững các nguyên tắc chung, bạn có thể nâng cao kỹ năng viết prompt của mình bằng cách áp dụng các kỹ thuật sau:

Sử dụng từ khóa mạnh (Keywords): 

Xác định các từ khóa chính và phụ liên quan đến chủ đề bạn muốn ChatGPT đề cập đến. Việc sử dụng các từ khóa này trong prompt sẽ giúp ChatGPT tập trung vào những khía cạnh quan trọng nhất của chủ đề. Ví dụ: "Viết bài về marketing kỹ thuật số cho doanh nghiệp nhỏ, tập trung vào SEO và mạng xã hội."

Sử dụng định dạng (Format): 

Chỉ định định dạng đầu ra mong muốn, chẳng hạn như danh sách liệt kê, bảng biểu, gạch đầu dòng, hoặc đoạn văn. Việc này giúp ChatGPT tạo ra nội dung có cấu trúc rõ ràng và dễ đọc. Ví dụ: "Liệt kê 5 lợi ích của việc tập thể dục thường xuyên, sử dụng gạch đầu dòng."

Sử dụng giọng văn (Tone): 

Xác định giọng văn bạn muốn ChatGPT sử dụng trong phản hồi, chẳng hạn như trang trọng, hài hước, chuyên nghiệp, hoặc thân thiện. Điều này giúp đảm bảo rằng nội dung phù hợp với mục đích và đối tượng của bạn. Ví dụ: "Viết một email thông báo về việc tăng giá, sử dụng giọng văn trang trọng và chuyên nghiệp."

Sử dụng ví dụ (Examples): 

Cung cấp ví dụ mẫu về loại nội dung bạn muốn ChatGPT tạo ra. Điều này giúp ChatGPT hiểu rõ hơn về yêu cầu của bạn và tạo ra kết quả chính xác hơn. Ví dụ: "Viết một đoạn giới thiệu sản phẩm theo phong cách của Apple: 'Sản phẩm này không chỉ là một chiếc điện thoại, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật.'"

Sử dụng ràng buộc (Constraints): 

Đặt ra các ràng buộc về độ dài, số lượng, hoặc các yếu tố khác để giới hạn phạm vi của phản hồi. Điều này giúp ChatGPT tập trung vào những thông tin quan trọng nhất và tránh lan man. Ví dụ: "Tóm tắt cuốn sách này trong không quá 200 chữ."

Sử dụng Prompt Engineering Techniques:

• Zero-Shot Prompting: Yêu cầu ChatGPT thực hiện một nhiệm vụ mà không cung cấp bất kỳ ví dụ nào. Kỹ thuật này phù hợp khi ChatGPT đã quen thuộc với loại nhiệm vụ đó. Ví dụ: "Dịch câu này sang tiếng Tây Ban Nha: 'Chúc bạn một ngày tốt lành.'"
• Few-Shot Prompting: Cung cấp một vài ví dụ để ChatGPT học theo và áp dụng vào nhiệm vụ hiện tại. Kỹ thuật này hữu ích khi bạn muốn ChatGPT tạo ra nội dung theo một phong cách hoặc định dạng cụ thể. Ví dụ: "Dưới đây là một vài ví dụ về tiêu đề bài viết hấp dẫn: 'Bí mật để tăng năng suất làm việc', 'Cách tiết kiệm tiền hiệu quả'. Bây giờ, hãy viết một tiêu đề hấp dẫn cho bài viết về cách học tiếng Anh nhanh chóng."
• Chain-of-Thought Prompting: Yêu cầu ChatGPT giải thích quy trình suy nghĩ của mình trước khi đưa ra kết quả. Kỹ thuật này giúp bạn hiểu cách ChatGPT tiếp cận vấn đề và đảm bảo rằng nó đưa ra kết quả một cách hợp lý và chính xác. Ví dụ: "Giải thích cách bạn giải bài toán này, từng bước một, sau đó đưa ra đáp án cuối cùng."

Lưu ý khi sử dụng Prompt (Ethical Considerations)

Việc sử dụng ChatGPT mang lại nhiều lợi ích, nhưng đi kèm với đó là trách nhiệm tuân thủ các nguyên tắc đạo đức để đảm bảo sử dụng công cụ này một cách đúng đắn. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:

• Tránh sử dụng Prompt cho mục đích xấu (spam, lừa đảo, v.v.): Không sử dụng ChatGPT để tạo ra nội dung spam, lừa đảo, hoặc gây hại cho người khác. Điều này bao gồm việc tạo ra các email spam, tin nhắn lừa đảo, hoặc nội dung phỉ báng, bôi nhọ danh dự cá nhân hoặc tổ chức.
• Kiểm tra tính chính xác của thông tin do ChatGPT cung cấp: ChatGPT là một công cụ mạnh mẽ, nhưng nó không phải lúc nào cũng chính xác. Hãy luôn kiểm tra lại thông tin do ChatGPT cung cấp trước khi sử dụng, đặc biệt là trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, tài chính, hoặc pháp luật. Đừng coi ChatGPT là nguồn thông tin duy nhất và tuyệt đối.
• Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ: Không sử dụng ChatGPT để tạo ra nội dung vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác, chẳng hạn như sao chép tác phẩm có bản quyền mà không được phép. Luôn ghi rõ nguồn gốc của thông tin và tuân thủ các quy định về bản quyền.

Nắm vững kỹ năng viết Prompt hiệu quả không chỉ giúp bạn khai thác tối đa tiềm năng của ChatGPT, mà còn trang bị cho bạn một công cụ mạnh mẽ để học hỏi, sáng tạo và làm việc hiệu quả hơn. Hãy bắt đầu thử nghiệm và khám phá thế giới Prompt ngay hôm nay!

Đọc thêm: ChatGPT: 8 mẹo và thủ thuật giúp tăng năng suất cho người dùng

Didongmy.com